De Nassau plukt vruchten van vroege digitalisering

De Nassau, een middelbare school voor mavo, havo, vwo, gymnasium en tweetalig onderwijs, werd vijf jaar geleden een ‘tabletschool’. Een school waar iedere leerling vanaf dag één over een eigen tablet beschikt. Een vroege digitaliseringsslag waar De Nassau nu de vruchten van plukt, nu er op afstand lesgegeven moet worden. Paul Lemmens, docent geschiedenis, vertelt hoe hij deze omschakeling heeft beleefd.

Paul Lemmens is al twintig jaar docent geschiedenis op De Nassau. Hij noemt zichzelf een ’gek van geschiedenis’, noemt zijn baan ’zijn hobby’ en de term ‘vakidioot’ is voor hem een compliment. Toen de digitalisering vijf jaar geleden schoolbreed werd ingezet, stapte hij met zijn vak ook over op de volledig digitale methode ‘Tijd voor geschiedenis’. “Bij ons op school werken echte techfanaten, maar ook docenten die nog het liefst met een ganzenveer schrijven. Ik zit daar ergens tussenin. Ik zie de voordelen en meerwaarde van ICT, maar waak er wel voor dat ik het alleen als middel inzet om goede resultaten te behalen”, stelt Lemmens. Digitalisering is dus geen doel an sich, maar dat De Nassau wel al enkele jaren geleden besloot om werk te maken van de digitalisering van het onderwijs, kwam de afgelopen weken goed van pas.

“Ik vind het echt vreselijk voor mijn leerlingen dat zij het hele ritueel van ‘het afsluiten van je middelbare-schoolperiode’ niet mee zullen krijgen”

Unieke situatie voor eindexamenleerlingen

Eind maart was Lemmens al te horen in deze podcast van NRC Vandaag over de gevolgen van de huidige situatie (ofwel de coronacrisis) voor scholieren. Lemmens voelt mee met zijn examenkandidaten. Dankzij de nieuwe ‘zakslaagregeling’ zullen zij namelijk geen centraal schriftelijk examen hebben, maar wordt het diploma gebaseerd op de schoolexamens. Ook krijgen leerlingen twee kansen op een ‘resultaatverbeteringstoets’ om dat cijfer nog verder op te krikken. “De zenuwen voor het eindexamen, de spanning in de gymzaal en de ellende van het wachten op het verlossende telefoontje; ik vind het echt vreselijk voor mijn leerlingen dat zij het hele ritueel van ‘het afsluiten van de middelbare-schoolperiode’ niet mee zullen krijgen.”

Wel hebben leerlingen op De Nassau de afgelopen weken mondeling enkele toetsen online gedaan. “Via Teams kunnen leerlingen nog steeds mondeling examens doen. Maar dat is inhoudelijk toch anders en niet mogelijk voor elk vak.” Voor zijn examenleerlingen heeft Lemmens aparte lesmomenten gereserveerd voor gerichte vragen. “Ik heb aan mijn leerlingen gevraagd om alle verdiepingsvragen die zij hebben te bundelen en naar mij toe te sturen. Vervolgens plan ik een lesmoment in Teams in, waarbij mijn leerlingen de lesinhoud bepalen. Zo zit je met een kleinere groep bij elkaar. En doordat leerlingen van tevoren weten waar de les over zal gaan, kun je gerichter te werk gaan.”

Als een pauw

Lemmens is trots op de positieve instelling van zijn leerlingen. “Ze proberen echt met je mee te denken en doen actief mee met de les”, merkt hij. En ook voor zijn collega’s heeft hij alleen maar bewondering. “Vanaf dag één moest de knop om en dat heeft iedereen gedaan. Het was voor ons een groot voordeel dat we al eerder de stap hadden gezet om digitaal te werken. Alle leerlingen hadden al een tablet, wisten hoe ze moesten inloggen, de klassen in Teams stonden al klaar en leerlingen kregen meldingen over het rooster in hun online agenda.” En natuurlijk, soms werkt er iets niet of loopt een programma vast, maar dat is een kwestie van geduld hebben. “Als ik iets níet heb…”, bekent de docent geschiedenis. “Maar dan herinner ik mezelf eraan dat het een apparaat met een stekker is en er wel eens iets mis kan gaan. Wij hebben gelukkig een proactieve helpdesk die ons hierbij helpt.”

“Met mijn mentorleerlingen spreek ik af in kleinere groepen. Dan gebruiken we ook video en dat is dan toch fijner babbelen”

Veel feedback 

Het gemis van zijn geliefde leerlingen is echter groot. “Het visueel contact ontbreekt als ik lesgeef. Je kunt niet met 28 man voor de camera zitten. Met mijn mentorleerlingen spreek ik af in kleinere groepen. Dan gebruiken we ook video en dat is dan toch fijner babbelen.” Hij probeert het gebrek aan contact te ondervangen door in zijn online lessen zo dicht mogelijk bij de normale praktijk te blijven. Zo heeft Lemmens het ritueel dat elke leerling even gedag zegt bij het aanvangen en afsluiten van de les. “En ook in de online lessen zit ik erbovenop. Ik probeer de druk hoog te houden, zodat ze alert blijven. Mijn leerlingen moeten altijd in een Word-document meetypen en ze moeten meerdere tabs open hebben staan met bronnen. Het is wel een voordeel van online werken dat ik nu alle bronnen, links en URL’s direct met hen kan delen in de chat.”

Lemmens noemt de nieuwe manier van online leren ‘een ontspannen wijze van hard werken’. Want hij vraagt wel het nodige van zijn leerlingen. Dat zij goed opletten tijdens zijn les, blijkt wel uit de respons. “Als ik een algemene vraag stel, krijg ik dertien antwoorden via de chat. Soms stel ik ook gericht vragen. Dan wijs ik drie mensen aan die moeten antwoorden en moeten medeleerlingen deze antwoorden verder toelichten.” Zijn leerlingen zijn niet de enige die goed opletten tijdens de les van Lemmens. “Laatst kreeg ik van een leerling te horen dat haar moeder ook meekijkt en fan blijkt te zijn van mijn lessen!”, vertelt de geschiedenisdocent lachend.