Meningen over digitaal afstandsonderwijs in basisonderwijs verdeeld

De meningen over digitaal afstandsonderwijs in het basisonderwijs in Nederland zijn verdeeld, zo blijkt uit het onderzoek ‘Digitaal afstandsonderwijs in het primair onderwijs; Ervaringen en mogelijkheden’ van KBA Nijmegen, Oberon en het Kohnstamm Instituut. Veel schoolleiders, leraren en ouders zien bezwaren en beschouwen digitaal afstandsonderwijs niet als een verrijking van het onderwijs.

Resultaten die in internationale studies worden gerapporteerd, zijn daarentegen soms zelfs beter dan bij klassikaal onderwijs. Ook op de weinige scholen in Nederland waar digitaal afstandsonderwijs structureel – maar op kleine schaal – wordt ingezet, is men positief over de resultaten.

Voorstanders van digitaal afstandsonderwijs onder schoolleiders, ICT-coördinatoren, leraren en ouders zien vooral mogelijkheden voor leerlingen die langdurig ziek zijn. Schoolleiders en ICT-coördinatoren zien het ook als instrument om het effect van het lerarentekort te verminderen.

Experts pleiten voor een goed doordachte invoering van digitaal afstandsonderwijs. Ze wijzen op beperkingen zoals het ontbreken van de sociale context van de klas. Ook moet goed gekeken worden naar het doel en de meerwaarde van digitaal afstandsonderwijs. Daarnaast moet de positie van ouders worden meegenomen.

Aanbevelingen

De auteurs doen naar aanleiding van het onderzoek een aantal aanbevelingen:

• Overweeg een pilotproject met digitaal afstandsonderwijs (van beperkte omvang) op te zetten bij een aantal scholen, om zo gericht na te gaan of, hoe en onder welke voorwaarden digitaal afstandsonderwijs in de bovenbouw van het primair onderwijs een verantwoorde uitbreiding is van het reguliere onderwijs in de klas. Monitor hierbij de ervaringen en meningen van alle betrokkenen en met name die van de leraren, leerlingen en ouders.
• Zorg er bij de keuze voor digitaal afstandsonderwijs voor dat duidelijk is welke doelen hiermee worden nagestreefd en hoe deze kunnen worden gerealiseerd.
• Zorg er bij de inzet van digitaal afstandsonderwijs voor dat onderwijsgevenden voldoende kennis hebben van en voorbereid zijn op het verzorgen van dit onderwijs.
• Zorg er bij de inzet van digitaal afstandsonderwijs voor dat de technologische infrastructuur (zowel op school als voor de leerlingen) en de ICT-ondersteuning voldoende zijn om dit onderwijs te faciliteren en de leraar te ondersteunen.
• Start vroeg met het aanleren van vaardigheden in zelfregulerend leren bij leerlingen en bouw dit in de loop van de basisschoolperiode verder uit, zodat leerlingen beter leren om zelfstandig te werken. Dit kan al in de onderbouw starten.
• Houd bij de inzet van digitaal afstandsonderwijs rekening met de onderwijsbehoeften en vaardigheden van de leerlingen en pas het digitale afstandsonderwijs daarop aan. Houd er ook rekening mee dat voor sommige leerlingen afstandsonderwijs geen passende optie is.
• Zorg er bij de inzet van digitaal afstandsonderwijs voor dat de vorderingen van de leerlingen gemonitord worden en dat het onderwijsaanbod daarop wordt aangepast.
• Houd bij de invoering van digitaal afstandsonderwijs rekening met de ouders, bied hierbij zo nodig ondersteuning aan ouders en bied onderwijs op school aan voor leerlingen die niet of niet goed thuis kunnen deelnemen aan digitaal afstandsonderwijs.

Opzet onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van OCW. OCW wilde:

• Een beeld van de ervaringen van leraren, schoolleiders, leerlingen en ouders in het primair onderwijs met afstandsonderwijs tijdens de schoolsluiting in verband met de coronacrisis.
• Wetenschappelijke inzichten op het gebied van afstandsonderwijs in het primair onderwijs.
• Positieve en negatieve factoren die een rol spelen bij het aanbieden van afstandsonderwijs.

De resultaten van het onderzoek moeten voor OCW bijdragen aan mogelijkheden om gefundeerd beleid te ontwikkelen op dit gebied.
Centraal stond de onderzoeksvraag: welke toepassingsmogelijkheden zien leraren, schoolleiders, ICT-coördinatoren en ouders in het regulier primair onderwijs voor digitaal afstandsonderwijs, binnen de geldende wettelijke onderwijskaders?

Om de onderzoeksvragen te beantwoorden, kozen de onderzoekers voor een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksactiviteiten:

• Literatuurstudie.
• Secundaire analyses.
• Vragenlijstonderzoek.
• Vraaggesprekken.
• Raadpleging van experts.

Bron: VOS/ABB