Digitale geletterdheid integreren in bestaande leergebieden

Hoe integreer je digitale geletterdheid in bestaande leergebieden? Dat onderzochten Kennisnet en SLO samen met zestien scholen in een visievormingstraject.

Het onderzoek was een vervolg op een eerder onderzoek van Kennisnet en SLO na de eerste lockdown in 2020. Daarbij brachten ze in kaart welke ontwikkeling leerlingen volgens hun leraren doormaakten op gebied van digitale geletterdheid en welke lessen leraren meenemen uit deze periode met online onderwijs.

Na afloop van het eerste onderzoek vroegen Kennisnet en SLO leraren, ict-coördinatoren, i-coaches en schoolleiders wat zij nodig hadden om een volgende stap te kunnen zetten bij de invoering van digitale geletterdheid in hun leerplan. Het leverde twee antwoorden op:

• Leraren willen weten hoe ze een visie vormen op digitale geletterdheid die niet alleen mooi staat op papier, maar die ook concreet richting geeft aan de invoering van digitale geletterdheid op school.
• Leraren willen concrete koppelingen tussen het bestaande curriculum en digitale geletterdheid kunnen maken.

Dit artikel gaat over het eerste antwoord.

Inzichten

Het visievormingstraject leverde verschillende inzichten op:

• Zonder veranderstrategie kom je er niet

Werken aan onderwijsvernieuwing met digitale vaardigheden en ict is geen lineair proces met een voorspelbare uitkomst. Ontwikkelingen gaan razendsnel, waardoor de enige constante de verandering zelf lijkt te zijn.

• Een visie ontwikkelen op digitale geletterdheid is teamwork

Om een verandering te realiseren zijn meerdere actoren nodig: zowel de bestuurder, de stafmedewerker, de schoolleider, de ict-coördinator als de leraar.

• De stip op de horizon

Om te kunnen omgaan met continue verandering, heeft het schoolteam een stevig innerlijk kompas nodig. Dat kompas bestaat uit een visie op onderwijs, een heldere veranderstrategie en een passende leiderschapsstijl.

Wat werkt?

Kennisnet en SLO hebben ook op een rijtje gezet wat werkt bij visieontwikkeling en implementatie van digitale geletterdheid:

• Erken diepgewortelde overtuigingen als “Ik ben niet technisch genoeg” en geef er als i-coach of schoolleider aandacht aan door – wanneer de emotie, zoals irritatie oploopt – door te vragen.
• Erken dat leraren zelf nog veel te leren hebben rondom digitale geletterdheid en didactische vaardigheden. Investeer in een lerende en veilige teamcultuur en creëer een cultuur waarin zij veilig kunnen leren.
• Bouw nieuwe, collectieve ervaringen op rondom het gebruik van ict en digitale geletterdheid. Evalueer wat lukt en wat nog aandacht nodig heeft. Wat betekent het resultaat voor de visie? Werk vanuit dit inzicht door aan nieuwe ervaringen.
• Zet in op de verschillen tussen mensen; start daar waar de energie zit. Niet iedereen hoeft meteen mee te doen en niet alle gebieden van digitale geletterdheid hoeven tegelijkertijd te worden geïmplementeerd.
• Zet handige tools in ter ondersteuning van het grotere proces, niet als doel op zich. Zo kan bijvoorbeeld het visiespel van SLO een middel zijn om het gesprek te openen over visie-elementen die wel of niet belangrijk worden gevonden.

Experiment

Een aantal scholen besloot bij het visievormingstraject te experimenteren met digitale geletterdheid. Dat leverde ook een aantal inzichten op:

• Veranderkunde net zo belangrijk als digitale geletterdheid an sich.
• Klein beginnen, successen uitbreiden.
• Deel ervaringen en kom samen tot een visie.
• Spreek het lerend vermogen van alle medewerkers aan.

Bron: Kennisnet