Hoe vorm je als docent een visie op digitale geletterdheid?

Hoe kunnen docenten een visie vormen op digitale geletterdheid die niet alleen mooi staat op papier, maar die ook concreet richting geeft aan de invoering van digitale geletterdheid op school? Dat zochten Kennisnet en SLO uit in samenwerking met zestien scholen. Kennisnet zet de uitkomsten op een rij.

Uitkomst 1: Zonder veranderstrategie kom je er niet

Werken aan onderwijs met digitale vaardigheden en ict is geen lineair proces met een voorspelbare toekomst. Omdat veranderingen razendsnel gaan is de enige constante de verandering zelf. Daarom is een veranderstrategie nodig.

Uitkomst 2: Een visie ontwikkelen is teamwork

De ict-coördinatoren en i-coaches kunnen het niet alleen. Er is professionalisering en ict-bekwaamheid van iedereen nodig: zowel de bestuurder, de stafmedewerker, de schoolleider, de ict-coördinator als de docent.

Uitkomst 3: De stip op de horizon

Het schoolteam heeft een stevig innerlijk kompas nodig om te kunnen omgaan met de continue verandering. Dat kompas bestaat uit een visie op onderwijs, een heldere veranderstrategie en een passende leiderschapsstijl.

Uitkomst 4 Boven belemmerende overtuigingen uitstijgen

Ict en digitale geletterdheid roepen doorgaans veel emotie en vragen op. De meeste docenten hebben geen les gekregen in digitale geletterdheid op de lerarenopleiding en zijn er zelf ook niet mee opgegroeid. Een geruststellend feit is dat docenten zich tijdens de coronaperiode snel ontwikkeld hebben op het gebied van eigen digitale basisvaardigheden.

Vijf tips voor visieontwikkeling en implementatie

Naar aanleiding van de uitkomsten zijn er vijf tips geformuleerd over wat werkt bij visieontwikkeling en implementatie van digitale geletterdheid:

• Erken diepgewortelde overtuigingen als ‘Ik ben niet technisch genoeg’ en geef er als i-coach of schoolleider aandacht aan door – wanneer de emotie, zoals irritatie oploopt – door te vragen.
• Erken dat docenten zelf nog veel te leren hebben rondom digitale geletterdheid en didactische vaardigheden. Investeer in een lerende en veilige teamcultuur en creëer een cultuur waarin zij veilig kunnen leren.
• Bouw nieuwe, collectieve ervaringen op rondom het gebruik van ict en digitale geletterdheid. Evalueer wat lukt en wat nog aandacht nodig heeft. Wat betekent het resultaat voor de visie? Werk vanuit dit inzicht door aan nieuwe ervaringen.
• Zet in op de verschillen tussen mensen; start daar waar de energie zit. Niet iedereen hoeft meteen mee te doen en niet alle gebieden van digitale geletterdheid hoeven tegelijkertijd te worden geïmplementeerd.
• Zet handige tools in ter ondersteuning van het grotere proces, niet als doel op zich. Zo kan bijvoorbeeld het visiespel van SLO een middel zijn om het gesprek te openen over visie-elementen die wel of niet belangrijk worden gevonden.

Lessons learned experiment

Verschillende scholen namen deel aan kleinschalige experimenten waarbij op teamniveau ervaring werd opgedaan met digitale geletterdheid. De verwachting was dat daardoor een gezamenlijke visie zou ontstaan. De aanpak was niet lineair maar bood ruimte om te leren, zaken bij te stellen, te experimenteren en te vernieuwen. Het leverde ook een aantal lessons learned op:

• Begin met een kleine groep enthousiastelingen. Werk daarmee aan een kort cyclisch experiment. Laat vervolgens successen zich als een olievlek uitbreiden.
• Deel ervaringen met elkaar. Informeer en inspireer. En kom zo uiteindelijk samen tot een visie.
• Spreek het lerend vermogen van alle medewerkers aan. Het onderwijs van binnenuit versterken is wat nodig is volgens de deelnemers.

Het artikel concludeert dat door kennis te hebben van ict, onderwijs, digitale geletterdheid én oog te hebben voor leiderschap en teamontwikkeling, de veranderkracht van een team van binnenuit kan worden versterkt en dat duurzame integratie van digitale geletterdheid mogelijk is.

Bron: Kennisnet