Nu investeren in ICT noodzakelijk – ook in het onderwijs

Om de potentie van de gedigitaliseerde toekomst waar te maken en het risico van technologische afhankelijkheid te vermijden – ook in het onderwijs – moet Nederland nu vier grote maatschappelijke uitdagingen aanpakken met betrekking tot computersystemen: beheersbaarheid, verantwoordelijkheid, duurzaamheid en bruikbaarheid. Dat stellen ICT Research Platform Netherlands, SIG Future Computer en Network Systems in het manifest ‘Future Computer Systems and Networking Research in the Netherlands: A Manifesto’.

Het doel van het manifest is om de grote maatschappelijke, technologische en wetenschappelijke kansen en uitdagingen in toekomstige computersystemen en netwerken onder de aandacht te brengen en te schetsen hoe Nederland een leidende positie op dit gebied kan behouden.

Voordelen en nadelen

Volgens het manifest vereist toekomstbestendige digitalisering ICT-onderzoek en -ontwikkeling (R&D). Vergaande digitalisering levert voordelen op:

• Het kan huidige activiteiten verbeteren.
• Het kan nieuwe disruptieve ontwikkelingen stimuleren.
• Het kan leiden tot hoge efficiëntie.
• Het kan leiden tot universele toegang tot ICT.

Zonder actie dreigen echter een aantal nadelen:

• Nederland zou zijn prominente rol op het gebied van computersystemen kunnen verliezen.
• ICT-diensten kunnen hun flexibele, vertrouwde en veilige status binnen de digitale economie kwijtraken.
• Nederland riskeert dat ICT-onderzoekers in Nederland vertrekken naar andere landen.
• Het bestaande tekort aan ICT-geschoolde mensen zou alleen maar groeien.

Maatschappelijke uitdagingen

Het manifest definieert vier maatschappelijke uitdagingen rond computersystemen die moeten worden aangepakt:

• Beheersbaarheid: Hoe moet de steeds groter wordende complexiteit, en de daarmee samenhangende menselijke fouten, in enorme computersystemen en netwerken getemd worden?
• Verantwoordelijkheid: Hoe een verantwoorde computerinfrastructuur te realiseren waarop we kunnen vertrouwen vanuit het oogpunt van privacy, ethiek, beveiliging, prestatie, beschikbaarheid en duurzaamheid.
• Duurzaamheid: Hoe het energieverbruik van (toenemend) computergebruik te verminderen en optimaal benutten?
• Bruikbaarheid: Hoe samen te werken, in het kader van de ambities van Europa aangaande digitalisering, met de voor de Nederlandse samenleving cruciale sectoren, zoals industrie, zorg en bestuur, om computersystemen voor iedereen bruikbaar en toegankelijk te maken?
• Hoe in de digitale infrastructurele basis voor AI en quantum te voorzien?

Meerjarige visie

Het aangaan van deze uitdagingen vraagt volgens het manifest om een innovatieve, meerjarige visie en aanpak:

• Door middel van een baanbrekende, holistische technologie-roadmap.
• Door hernieuwd onderwijs, echt toegankelijk voor iedereen.
• Door een gezamenlijk antwoord op de oproep tot actie in het manifest.

Doet Nederland dit niet, dan is volgens het manifest de kans groot dat zowel het computersystemen vakgebied alsmede de door de Nederlandse samenleving gewenste ICT-specialisten niet voldoende in Nederland beschikbaar zullen zijn. Dat is zorgwekkend, want economisch kan Nederland volgens het manifest niet concurreren zonder computersystemen en netwerkonderzoek. Bovendien riskeert Nederland afhankelijk te worden van niet-Europese technologie.

Bronnen: arXiv, ScienceGuide