DigiWise wil mismatch tussen ICT-studenten en het bedrijfsleven oplossen

Digitalisering verandert in een razendsnel tempo onze samenleving. ICT-vaardigheden en -kennis zijn belangrijk om mee te draaien in de maatschappij. DigiWise streeft ernaar om met een vernieuwend pedagogisch en didactisch model binnen mbo-opleidingen ICT op niveau 2, 3 en 4, studenten en professionals voor te bereiden op de snel veranderende ICT-sector. Voor deze onderwijsvernieuwing zet Jeroen Cremers, projectleider DigiWise bij het VISTA college, zich dagelijks in.

In de regio Limburg is er een tekort aan vakmensen zoals technici. Door de vergrijzing en vergroening blijft het personeelstekort binnen deze regio oplopen. Daarom willen het Vista college en Gilde Opleidingen de ICT-sector en het (mkb) bedrijfsleven een impuls geven om mee te kunnen gaan met de toenemende digitalisering in de samenleving. Projectleider Jeroen Cremers werkte zowel in het onderwijs als de ICT-sector en zag hoe deze twee werelden ver uit elkaar lagen. “In de praktijk zie je dat docenten onvoldoende op de hoogte zijn van wat belangrijk is geworden in de ICT-wereld. In 2016 kwam bij het VISTA college de rol vrij van onderwijskundig leider en kon ik me verder ontwikkelen in het onderwijstraject. In deze rol werk je nauw samen met de opleidingsmanager over de te varen koers, maar ben je ook bezig met de manier van lesgeven en alle pedagogische en didactische aspecten die daarbij horen”, aldus Cremers.

DigiWise

Cremers denkt dat mbo-studenten andere vaardigheden nodig hebben om zich in de toekomst staande te houden. “In 2020 zijn we gestart met het onderwijsconcept Challenge Based Learning. Het is een onderwijsconcept waarbij we de student duurzaam willen opleiden zodat hij de wereld van digitalisering kan bijbenen. Wij zien dat in de maatschappij door de digitalisering hele andere competenties van de student verlangd worden”, legt Cremers uit. “In DigiWise werken we samen met het bedrijfsleven aan een programma om te kijken hoe we de studenten kunnen opleiden en welke kennis en competenties de student dan nodig heeft die meer toegesneden zijn op de praktijk.” Gezien de uitdaging voor de regio is het programma gefinancierd vanuit OC&W, Provincie Limburg en een samenwerkingsverband van gemeenten.

Binnen de ICT-sector veranderen continu de gevraagde competenties. Naast ervaring en up-to-date kennis zijn communicatieve vaardigheden en inzicht in bedrijfsprocessen steeds belangrijker. Cremers: “Het gaat om competenties zoals samenwerken, probleemoplossend denken, communiceren en andere 21-eeuwse vaardigheden. Voorheen hebben we de student gevoed met kennis die hij nodig had om zich als beroepsprofessional verder te ontwikkelen waarbij er aandacht was voor zijn vaardigheden op het gebied van ICT. We hebben minder aandacht gehad voor de sociale aspecten, terwijl veel beroepen in de IT sociale functies zijn waarbij je overweg moet kunnen met uiteenlopende persoonlijkheden en vraagstukken op de werkvloer. Ook meerdere stagebedrijven gaven aan dat technische kennis snel verandert, maar dat de student ook zijn mond moet kunnen openen bij projectvergaderingen, ICT-systemen moet kunnen uitleggen en begrip bij mensen creëren om ze in een systeem te kunnen laten werken.”

Studentgestuurd onderwijs

De kern van DigiWise is om een ander pedagogisch en didactisch klimaat te creëren waarin de studenten worden opgeleid. “We gaan van docent– naar meer studentgestuurd onderwijs. De docent is hier meer een coach. Tegelijkertijd moet de docent weten wat er speelt bij bedrijven én in de ICT-sector. Daarom lopen ook docenten stage. We trekken vakspecialisten uit het bedrijfsleven aan om mee te denken in de challenges (vakoverstijgende opdrachten). Bedrijven moeten input leveren die wij didactisch en pedagogisch verpakken, zodat we de student kunnen begeleiden”, vertelt Cremers. “De verwachting is dat digitalisering over enkele jaren in 80 procent van de beroepen een aanzienlijk aandeel heeft. Het gaat dan niet om het gebruik van Word of Excel, maar je moet snappen hoe computersystemen werken. Het gaat om ‘computable thinking’ en dit willen we inbedden in de challenges.”

Innovatieve leeraanpak

Het vernieuwende aspect van DigiWise is terug te zien in de verschillende onderwijsconcepten die binnen de programma’s gebruikt worden. Cremers: “’Challenge based learning’ is een vorm van projectgestuurd onderwijs. Je denkt niet meer in specifieke vakken, maar de student krijgt een totaalprobleem dat hij moet oplossen. Nadat met een bedrijf of partner een challenge ontwikkeld is, wordt deze uitgevoerd door de student. Zij doen dit in groepsverband, omdat IT’ers ook in groepsverband werken.” Focus speelt hierbij een belangrijke rol en daarom is de pedagogische begeleiding gebaseerd op de zeven kenmerken van persoonlijk leiderschap van de Amerikaanse auteur Stephen Covey. “De student moet in de lead zijn en niet reactief reageren op wat de docent vertelt. Daarnaast zien docenten vaak dat de student niet weet hoe hij een probleem moet aanpakken. Daarin maken we gebruik van de LEAN-methodiek. Het is een uitgebreidere PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) waarbij je een vast stappenplan hebt voor hoe je een probleem kunt ontleden. Kortom, de gedragsverandering is gebaseerd op Covey en het didactisch handelen (procesmatig leren werken) is gestoeld op LEAN”, legt Cremers uit.

Doorlopende leerlijn

Inmiddels zijn er 25 (mkb) bedrijven – van ICT-bedrijven tot zorginstellingen- aangesloten bij DigiWise. “In september 2022 start ons tweede traject en dan gaat de eerste groep docenten stage lopen. Ook werken we samen met de Zuyd Hogeschool waarbij we werken aan een challenge zodat de doorlopende leerlijn beter wordt”, geeft Cremers aan.

Met verschillende partijen werkt DigiWise aan de inhoud van het lesmateriaal. Het onderwijsconcept is in hoofdlijnen af, maar de input moet volgens de projectleider vanuit de regio komen. Cremers: “We werken niet meer met boeken. Boeken zijn gedateerd op het moment dat we ze hebben en we willen echt de regionale markt voorzien van professionals die direct inzetbaar zijn. Daarom is het zo belangrijk dat bedrijven die zich aansluiten bij Digiwise zich daaraan committeren en input leveren.”

Verduurzaming

Ook is er bij DigiWise aandacht voor de verduurzaming van de verschillende projecten op de lange termijn. Cremers: “We willen meer flexibel en modulair onderwijs aanbieden. Als je het onderwijs modulair gaat aanbieden dan kun je het initiële en het post initieel onderwijs makkelijker bij elkaar brengen. De modules die je gebruikt voor je reguliere trajecten kun je ook gebruiken voor studenten die om– of bijscholen. Het biedt ons dan een optie om commerciële cursussen aan te bieden in het bedrijfsleven. De derde leerweg is een leerroute die binnen het mbo steeds populairder wordt. Het is een niet-gesubsidieerd traject waarbij bedrijven losse modules kunnen inkopen om hun eigen personeel langzaam toch toe te kunnen leiden naar een mbo-diploma.”

DigiWise in 2024

De afgelopen anderhalf jaar heeft het DigiWise-team hard gewerkt om het fundament van deze onderwijsvernieuwing te bouwen. Cremers: “Concepten zijn uitgewerkt, de verbinding met de partners is op gang gekomen en opleidingstrajecten voor de docenten en coaches beginnen vorm te krijgen. De komende twee jaar moet DigiWise inbedden. Het opzetten van leercommunities om het vernieuwde concept te onderhouden en op continue basis aan te passen aan de constante verandering die gaande is. Het is belangrijk om het onderwijs en de professionals voor te bereiden op de digitaliseringsgolf. We zijn dan ook bezig een keurmerk te ontwikkelen waarbij zichtbaar wordt dat men klaar is voor de digitalisering. Dit keurmerk zou de kroon op ons werk zijn.”