Knelpunten rond flexibilisering onderwijs en Leven Lang Ontwikkelen

Wat zijn de belangrijkste knelpunten rond de thema’s flexibilisering van het onderwijs en een Leven Lang Ontwikkelen? Dat werd besproken tijdens een bijeenkomst van het Netwerk Onderwijslogistiek, een initiatief van MBO Digitaal. Ze lichten zes knelpunten toe.

Knelpunt 1: Een gemeenschappelijke visie ontbreekt

Er is vaak wel een visie, maar het is onduidelijk of deze integraal bekend is en breed gedragen wordt, en wat het doel ervan is. Ook de verhouding tussen flexibel onderwijs en LLO kwam bij de bijeenkomst aan de orde: heeft het met elkaar te maken of zijn het twee verschillende dingen? De vraag daarbij was of er binnen een school hetzelfde over wordt gedacht en in hoeverre dat moet of dat er nog ruimte is voor keuzevrijheid. De Handreiking Onderwijslogistiek, die de reis beschrijft die je als school aflegt naar flexibel en modulair onderwijs, kan een nuttig hulpmiddel zijn. Met behulp van persona’s bepaal je als school je ambitie, je scenario’s en je principes en daar maak je vervolgens je serviceconcept van.

Knelpunt 2: De cultuur sluit niet goed aan

Volgens de deelnemers is cultuur bij LLO misschien nog wel meer een uitdaging dan de techniek. Het zou goed zijn als in het onderwijs de huidige familiecultuur plaats zou maken voor een creatievere cultuur. Die laatste sluit meer aan bij de standaardisering en harmonisering die multidisciplinair nodig zijn om flexibiliteit organiseerbaar te maken en te houden. Ook het ondernemerschap en de veranderbereidheid zou binnen scholen vergroot moeten worden. Bij dit knelpunt kwam ook de rol van de docent aan de orde: ben je docent of meer coach en welke rol pak je en welke rol wordt er van je verwacht? En welke gevolgen heeft dat voor je kennis, kunde en vaardigheden?

Knelpunt 3: Kaders waarbinnen we afspraken maken ontbreken

Om flexibiliteit te creëren zijn kaders nodig. De deelnemers gaven aan dat dit integraal binnen scholen kan worden opgepakt, omdat het organiseren van onderwijs vaak breder is dan we denken. Daarbij bepaalt de keuze van het serviceconcept hoe je je onderwijs inricht en verricht. De deelnemers stelden ook de vraag aan de orde of je onderwijsmodel niet ook zou moeten afspreken.

Knelpunt 4: Standaardisatie ontbreekt in techniek en onderwijs

Bij het realiseren van meer standaardisatie kwamen bij thema’s aan de orde als:

Bij het onderwijs

• Gaan we werken met meer standaard modules?
• Spreken we over certificeerbare eenheden of het vak Engels of het vak Duits?
• Moet er gestapeld kunnen worden en moeten we dus onderwijs modulair opzetten?
• Hoe verhouden bijvoorbeeld Microcredentials en een FIM zich tot het vormgeven van LLO?
• Werkt het kwalificatiedossier helpend of juist vertragend om doelstellingen als flexibilisering of LLO te bereiken?

Bij de techniek

• Wordt standaardisatie in de vorm van applicaties straks door iedereen gebruikt op eenzelfde manier qua invulling? Op dit moment is dat niet zo en hebben scholen het verschillend ingericht.
• Als je denkt over één centrale plaats waar een studerende zich kan aanmelden voor alle opleidingen dan moeten daar afspraken over worden gemaakt.
• In het mbo zijn er vele samenwerkingsverbanden waar op allerlei websites opleidingsinformatie wordt aangeboden. Hier speelt ook de regionale en landelijke rol van een mbo-school mee.
• Ontwikkel je in systemen als de onderwijscatalogus of is dit slechts de etalage van je aanbod? Als dit sectoraal wordt opgepakt zijn afspraken en standaardisatie nodig. Anders is automatiseren daarna niet mogelijk.

Knelpunt 5: Een eenduidige onderwijscatalogus wordt gemist

Thema’s die bij dit knelpunt aan de orde kwamen waren:

• Hoe ga je de onderwijscatalogus vormgeven?
• Is het aanbod van bijvoorbeeld BOL/BBL/3e leerweg/LLO-trajecten regulier of niet?
• Hoe zorg je ervoor dat informatiesystemen de verschillen in het aanbod aankunnen? Momenteel is dat nog niet het geval.
• Wil je meerdere geldstromen is dezelfde financiële applicatie of juist niet?

Knelpunt 6: Bekostiging en financiën sluiten niet aan

Wet- en regelgeving in de vorm van bekostiging en het STAP-budget riepen veel vragen op:

• Hoe verhoudt zich de teldatum van het STAP-budget zich tot flexibilisering als een student een ‘stukje’ onderwijs volgt bij een andere instelling?
• Is het STAP-budget dekkend qua kosten als je zo’n traject aanbiedt?
• Mag je met publiekelijk geld opleidingen ontwikkelen en die dan gebruiken voor de private toepassingen?
• Hoe reageert de accountant hierop?
• Is er sprake van marktverstoring? Hoe verhoudt dit zich tot de maatschappelijke opdracht die mbo-scholen hebben?
• Wat is precies de civiele waarde van wat mbo-scholen dan leveren?

Conclusie

De conclusie van de netwerkbijeenkomst was dat de knelpunten nog niet zijn uitgekristalliseerd. Er zijn veel vraagstukken en de materie is best ingewikkeld. De Reisgids Onderwijslogistiek kan je hierbij goed op weg helpen. Een andere conclusie is dat dit een integrale aanpak vergt omdat keuzes over flexibilisering en/of LLO impact hebben op je serviceconcept.

Netwerk Onderwijslogistiek

Het Netwerk Onderwijslogistiek is een initiatief van MBO Digitaal, een platform van de MBO Raad. In het Netwerk Onderwijslogistiek zitten bestuurders van mbo-instellingen. Het netwerk organiseert netwerkbijeenkomsten waar de ‘kleine kwaliteit’ centraal staat. In het netwerk worden o.a. informatie en best practices met elkaar uitgewisseld om elkaar te informeren en te inspireren. Daarnaast worden ontwikkelingen binnen landelijke programma’s besproken die onderwijslogistiek raken.

Bron: MBO Digitaal