Leven lang ontwikkelen via het mbo kan een stuk eenvoudiger

Het mbo-onderwijs vormt voor veel mensen de sleutel tot een leven lang ontwikkelen (LLO). Ruim 40 procent van de Nederlandse beroepsbevolking heeft namelijk een mbo-diploma. Mirjam Koster, voorzitter van het college van bestuur van het Graafschap College, zet zich dagelijks in om LLO via het mbo te laten slagen. Dat doet ze ook door deel te nemen in landelijke platformen zoals MBO Digitaal, de stuurgroep van Npuls en de ledenraad van SURF. “Er ligt een opgave voor de hele onderwijssector om ervoor te zorgen dat de student de regisseur is van zijn eigen leeropbrengsten.”

Na het afronden van een studie commerciële economie gaat Mirjam Koster aan de slag in het bedrijfsleven op verschillende sales- en marketingfuncties. Hier ontdekt ze het belang van werken en leren tegelijkertijd. “Tijdens het begin van mijn loopbaan werkte ik bij een familiebedrijf voor o.a. Fisherman’s Friend en Autodrop waar ik verantwoordelijk was voor grote marketingbudgetten. Ik vroeg me af of we dat wel slim inzetten; daarover wilde ik vooral bijleren. Ik behaalde mijn NIMA C-diploma en werd daarna gevraagd om op verschillende heao’s gastlessen te geven. Dat vond ik interessant, want zo draag je kennis over. De vragen van studenten prikkelden me om zelf na te denken. Zo werd ik gevraagd om docent te worden en ook als zij-instromend docent ben ik weer gaan studeren. Ik vind het belangrijk om tegelijkertijd te werken en te leren”, aldus Koster.

Razendsnelle ontwikkeling

Digitalisering binnen het mbo maakt het voor studenten mogelijk om op verschillende manieren en momenten te leren. “Ik zie LLO als een noodzakelijk goed om te kunnen blijven leren voor het leven. Er moet altijd ruimte zijn om je als mens te ontwikkelen. Dat is belangrijk omdat de arbeidsmarkt en maatschappij zich razendsnel ontwikkelen. Met behulp van digitalisering zijn er gemixte werkvormen mogelijk. Als je nu als mbo-student stage loopt, kun je bijvoorbeeld via Teams contact opnemen met je docent. Voorheen moest de docent altijd op bezoek komen of werd het rooster daarvoor omgegooid”, legt Koster uit. “Binnen de onderwijssector zijn ICT-toepassingen een nieuwe “leervorm” die relatief jonger is dan de andere leervormen die we kennen. Voor mij is een leeraanpak met ICT net zo belangrijk als een goed gesprek of een slimme aantekening op papier, het is cruciaal dat het curriculum in evenwicht is. We hebben tijd nodig om te kijken wat werkt en wat niet. Alleen zo kan digitalisering bijdragen aan een gevarieerd aanbod en een evenwichtig opgebouwd curriculum.”

Samenwerking over de grens

In 2019 sloot het Rijk een Regiodeal met de Achterhoek: een overeenkomst tussen overheden, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Het doel? Grensoverschrijdend samenwerken om de welvaart in de regio te vergroten, maar ook de economie toekomstbestendig te maken. Koster neemt deel in de Achterhoek Board en treft zes keer per jaar de Achterhoek Raad waarin gemeenteraadsleden de regio vertegenwoordigen. “Over de gemeentegrenzen heen stelt de Raad alles voor de regio in werking. Het gaat om verschillende thema’s en het betreft allerlei varianten van onderwijs, van voortgezet tot het groene middelbaar beroepsonderwijs van het Zone.college en het onderwijs van het Graafschap College samen met de kennispartners Saxion en de HAN in het Grensland College.”

Het Grensland College is een initiatief om letterlijk en figuurlijk over de grenzen binnen het mbo en het hbo, in Nederland en Duitsland te werken. Het college biedt associate degree-opleidingen in deeltijd aan voor werkenden die hun niveau 4-diploma hebben gehaald. Koster: “Het is deeltijd leren in de regio. Dit geldt onder andere op het gebied van social work, maar ook op het gebied van engineering, management of onderwijskunde. We zien dat mensen gestimuleerd worden om naast het werk weer te gaan leren. En wat zo gaaf is dat hogescholen in de regio – Saxon en HAN – ervoor zorgen dat de docenten naar onze regio toekomen, in plaats van dat deze werkenden af moet reizen naar Enschede, Arnhem of Nijmegen. Het is echt een voorbeeld van op maat én op niveau LLO aanbieden in de regio.”

Leven lang ontwikkelen binnen het mbo

Het mbo heeft een nauwe relatie met het bedrijfsleven. Na twee jaar ontwikkelen opende het Technisch Lyceum in april 2023 haar deuren. Veel jongeren op het vmbo weten nog niet welk pad ze zullen kiezen, maar sommige zijn al zeker van hun zaak. Koster: “De eerste leerlingen zijn jongeren die later in de techniek willen werken. Achterhoek VO heeft een route voor hen ontwikkeld samen met het bedrijfsleven, de bedrijfstakscholen en het mbo van het Graafschap College. ICT speelt hier een faciliterende rol om de verschillende curricula op elkaar aan te laten sluiten. Denk aan goede voorlichting geven, maar ook het ontsluiten van de materialen van het mbo naar het vmbo, want het zijn natuurlijk verschillende scholen met verschillende systemen.”

Het is belangrijk om mbo-studenten voor te bereiden op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen, en volgens Koster is het een pittige klus om het recht op leren een leven lang te blijven ontsluiten in de onderwijsketen. “Ik vind dat we het mbo-studenten vaak moeilijk maken als het gaat om het recht op leren. Wat kun je digitaal meenemen als je overgaat van de ene soort onderwijs naar de andere? Daar ligt een opgave voor de hele onderwijssector om daarin meer te standaardiseren, zodat die student de regisseur is van zijn eigen leeropbrengsten, van zijn eigen recht op leren, en dat wij daar ondersteunend aan zijn”, aldus Koster.

Digitaliseringsagenda in het onderwijs

In de afgelopen vijf jaar zette Koster zich in voor een betere samenwerking tussen alle onderwijsinstellingen, zodat kennis en ervaring makkelijker uitgewisseld kunnen worden. Npuls is een initiatief voor innovatie en digitalisering van het vervolgonderwijs in Nederland. “De komende acht jaar werken onderwijsinstellingen in het mbo, hbo en wo met Npuls aan de digitaliseringsagenda. Het gaat in totale gelijkwaardigheid, zowel in de aanvraag als nu in de toekenning. Het is fantastisch dat het ons is gelukt. We hebben het gelijkwaardig aangepakt en toegekend gekregen. Dat is uiteindelijk goed voor de digitaliseringsagenda van het hele onderwijs. Daar ben ik best trots op.”