ICT-opleidingscoördinator Marbus blikt vooruit: op naar projectgestuurd onderwijs

Het ROC Kop van Noord-Holland stapt volgend jaar over van traditioneel op projectgestuurd onderwijs. Dat houdt in dat de studenten nog meer gezamenlijk aan projecten zullen werken en er een betere verbinding ontstaat met de praktijk. Dat de coronamaatregelen het op school samenwerken aardig moeilijk maken, heeft volgens opleidingscoördinator Jeroen Marbus geen negatieve gevolgen voor de planning voor komend schooljaar. Eerder het tegenovergestelde.

Jeroen Marbus is al ruim vijf jaar opleidingscoördinator ICT op het ROC Kop van Noord-Holland. Samen met het ICT-team, dat bestaat uit zeventien docenten uit verschillende vakgebieden, geeft hij het lesprogramma van de opleiding ICT vorm. “Wij houden ons bezig met de vraag hoe we zaken binnen de opleiding handiger, slimmer en beter kunnen aanpakken. Met het team zijn we altijd op zoek naar nieuwe les- en leerconcepten binnen onderwijsland.” Tot grote vreugde van Marbus gaat het ROC Kop van Noord-Holland volgend jaar grote stappen zetten om het onderwijs te vernieuwen.

Afscheid van traditie

Komend schooljaar stapt het ROC Kop van Noord-Holland af van de traditionele vorm van lesgeven en stappen zij over op projectmatig onderwijs. “Vier jaar geleden zijn we al begonnen met meer praktijklessen in het lesprogramma te integreren. Als mbo-school vinden wij dat nou eenmaal waardevoller dan de theorielessen.” De focus van projectgestuurd onderwijs ligt op ‘samenwerken’. “Je wilt natuurlijk dat studenten leren hoe zij gezamenlijk de uitdagingen binnen verschillende projecten kunnen oplossen. Dat zullen zij later in de praktijk namelijk ook moeten doen. Daarom gaan we volgend jaar over op projectgestuurde leeromgevingen, waar studenten vrij met elkaar kunnen samenwerken. Dan kunnen we in een later stadium voor hogerejaars wellicht meer vrijheid inboeken, zodat school niet per definitie de leerplek hoeft te zijn.”

“Projectgestuurd onderwijs stimuleert zelfstandigheid. Dus als we onverhoopt nog een keer in zo’n situatie terechtkomen, kunnen studenten juist makkelijker individueel aan de slag”

Online samenwerken

Van samenwerken en les krijgen op school kwam de afgelopen maanden wegens de coronamaatregelen sowieso weinig terecht. “Onze theorielessen hebben we een-op-een overgebracht naar een digitale leeromgeving. Voor de ene leerkracht was dat Teams en voor de andere Skype.” Maar sommige lessen laten zich nu eenmaal niet zo makkelijk digitaliseren. “Op niveau twee moeten studenten een computer uit elkaar halen. Dat kun je ook wel via bepaalde software oefenen, maar dat komt niet in de buurt van het echte sleutelwerk aan zo’n apparaat. Daarom hebben wij deze studenten de ruimte gegeven om met maximaal vijf personen tegelijk op school aan dit project te werken.”

Eigenaarschap leertraject

Ruimte voor projectvakken was er in de coronatijd dus niet echt op het ROC Kop van Noord-Holland. Maar de vraag of Marbus dat ziet als een mogelijke uitdaging voor volgend jaar, wanneer er minder theorie- en meer praktijklessen komen, ontkent hij stellig. “Dankzij projectgestuurd leren krijgen studenten meer eigenaarschap over hun leertraject. Deze vorm van leren stimuleert zelfstandigheid. Dus als we onverhoopt nog een keer in zo’n situatie terechtkomen, kunnen studenten juist makkelijker individueel aan de slag. Daar hebben we ze tegen die tijd immers op getraind.” Volgens Marbus heeft de coronacrisis zelfs een boost gegeven aan het projectgestuurd leren van volgend jaar. “We hebben bijvoorbeeld al instructiefilmpjes kunnen opnemen, die we volgend jaar kunnen gebruiken.”

“Deze manier van werken stelt ons in staat om meer ad hoc opdrachten voor onze studenten op te zetten”

Vier pijlers

Maar hoe gaat dit projectonderwijs er dan precies uitzien? Allereerst stapt het ROC Kop van Noord-Holland af van de klassikale ICT-lessen van drie kwartier en gaan ze lesgeven in dagdelen. Deze zullen zij besteden aan verschillende projecten. “Per jaar hebben studenten tussen de twintig en dertig projecten. In al deze projecten moeten vier trajecten naar voren komen; deze zijn gekoppeld aan de 21^e-eeuwse vaardigheden. Het doel van het kennistraject is dat studenten specifieke kennis opdoen waarmee zij bepaalde certificeringen kunnen halen. Het projectmatige traject leert hen om samen te werken, leiding te geven en technieken als scrum toe te passen. In het individuele traject voeren studenten opdrachten uit die zij alleen kunnen oplossen, zoals het creëren van een website voor een klant. Ook werken ze aan hun eigen portfolio.” Tot slot is er binnen de ‘Systems and Devices-opleidingen’ de servicedesk die als een rode draad door de opleiding loopt. “Gedurende hun hele schoolperiode bij ons op het ROC werken studenten bij de servicedesk waar zij vragen en problemen moeten oplossen.”

Het projectmatig werken heeft volgens Marbus meerdere voordelen. “Deze manier van werken stelt ons in staat om meer ad hoc opdrachten voor onze studenten op te zetten. We kunnen bijvoorbeeld middenin het traject de stroom laten uitvallen, een storing veroorzaken of de server offline zetten. Dan is het aan de studenten om dit direct op te lossen. Zo leren ze beter hoe het er echt in de praktijk aan toegaat.” Uiteindelijk zal dit de instroom in het bedrijfsleven en doorstroom naar het hbo voor studenten vergemakkelijken.

Begeleidende rol

Voor docenten betekent het projectgericht werken ook een verandering in de werkwijze. “Voor velen klinkt deze vorm van ‘Learning by doing’ alsof de leerkracht lekker achterover in zijn stoel kan gaan zitten, maar dat is zeker niet waar. De rol van de docent verandert en wordt meer begeleidend. Je stapt af van frontaal lesgeven en stopt met alleen maar informatie zenden. In deze vorm van onderwijs zijn het de studenten die actief bezig zijn, terwijl de docent door de klas loopt om te overzien of er ergens hulp nodig is. Zo wordt het dus veel meer een samenwerking tussen docent en student. Dat vergt een andere mindset van beide partijen.” Maar Marbus heeft er alle vertrouwen in dat de docenten en studenten op het ROC Kop van Noord-Holland klaar zijn voor deze nieuwe werkwijze.