Gepersonaliseerd onderwijs inrichten? Kijk naar AH of Picnic

De variabelen voor het inrichten van gepersonaliseerd onderwijs zijn voor elke onderwijsinstelling vrijwel gelijk. Toch zal het eindresultaat altijd uniek zijn. En dat is logisch, volgens Dennis van Oeveren – consultant onderwijsinnovatie bij Breens Network / Educator. In zijn blog vergelijkt hij het met thuisbezorgdiensten. “AH en Picnic maken bewuste keuzes in het logistieke proces, die passen bij de manier waarop zij hun klanten willen bedienen. Zo zou het ook in het onderwijs moeten werken.”

Als consultant onderwijsinnovatie bezoek ik regelmatig scholen die vragen hebben over onderwijsinnovatie en onderwijslogistiek. De scholen die ik bezoek zijn veelal bezig met een onderwijstransformatie of optimalisatie van hun onderwijs, personaliseren is het meest gehoorde begrip hierbij. Hoewel de trend momenteel is te praten over modulariseren.

Ruimte in het leerproces

In het huidige onderwijssysteem zien we doorgaans een langetermijnplanning van de logistieke activiteiten, zoals toewijzingen van docenten aan vaste klassen en een periodiek of jaarlijks vastgesteld lesrooster. In een dergelijke planning is er nauwelijks ruimte om tegemoet te komen aan behoeften van studenten in hun leerproces. Bijvoorbeeld met betrekking tot tempovariatie en lesinhoud en meer of minder instructie of feedback op hun leerproces. Het systeem is niet goed in staat om te reageren op behoeften van studenten gedurende de opleiding. Dit terwijl het leerproces van de student uitgangspunt zou moeten zijn bij het aanbieden van onderwijs en ondersteuning.

Nieuw logistiek paradigma

Logistiek is het plannen, besturen en uitvoeren van de goederenstroom, en de wetenschap hierover. Een korte definitie van logistiek is: Het juiste product, in de juiste hoeveelheid, in de juiste staat, op de juiste plaats, op de juiste tijd, bij de juiste klant, tegen de juiste prijs krijgen. Het gaat hierbij om het vinden van een evenwicht tussen vaak moeilijk verenigbare doelstellingen. Enerzijds is kostenminimalisatie of een laag kapitaalgebruik gewenst, verdeling van schaarste van middelen en personeel, anderzijds wordt gestreefd naar maximalisatie van de klantenservice.

Scholen verwachten daarom dat de implementatie van een systeem van gepersonaliseerd leren de vraag oproept om een nieuw logistiek paradigma voor de organisatie van de kern van de onderwijsprocessen. Met als doel om een hoogkwalitatief en kostenefficiënt onderwijssysteem te ontwerpen, waarin elke student op elk gewenst moment op basis van zijn eigen leertempo, niveau en ambitie voor elk leerdoel zijn einddoelen kan bereiken.

Transformatie van push naar pull

Belangrijke elementen hiervan zijn de mogelijkheid voor flexibiliteit in agendering, groepssamenstelling en examinering, inzet van docenten en keuze van leerinhoud en werkmethoden. Een transformatie van een push naar een pull organisatie. In plaats van een student door een vastgesteld opleidingstraject te pushen, zijn er meer pull factoren die de student ondersteunen om een opleidingstraject te doorlopen.

Van supermarkt naar thuisbezorgdienst

Prof. dr. Iris Vis, Dean of Industry Relations en hoogleraar Industrial Engineering maakt hierbij een vergelijk met de ontwikkeling van de thuisbezorgdiensten. Van supermarkt naar thuisbezorgdienst. In Nederland zijn er momenteel meerdere thuisbezorgdiensten. Het logistieke model van een regulier supermarkt model verschilt met dat van een thuisbezorgdienst. Maar is ook geen uniform logistiek model voor de thuisbezorgdienst. De thuisbezorgdiensten organiseren hun logistiek ook op een eigen unieke manier. Kijk naar AH, Picnic, Robomart en HelloFresh. Vier aanbieders met vier verschillende ontwerpen gebaseerd op een visie met verschillende verschijningsvormen.

Klantconcept als basis

Aan hand van een aantal variabelen maken zij eigen keuzes. Deze keuzes bepalen ook de inrichting van het logistieke proces. Als voorbeeld benoem ik hier Assortiment en keuzevrijheid, Levermomenten, Route aflevering, Distributie, Communicatie met klant, Klantvorm en betaling, Retouren en Minimum bedrag.

Door een andere invulling te geven aan de benoemde variabelen zal ook hun logistiek model er anders uitzien. Het dataproces, functionaliteit en doorloop heeft een andere logistieke organisatie. Hierbij is ook duidelijk dat men voor een totaalconcept kiest en zich hiermee ook profileert en dit als klantconcept neerzet in de markt.

“Wij zijn geen koekjesfabriek”

Bij een eerdere presentatie over dit onderwerp zei een onderwijskundige: “Maar wij zijn geen koekjesfabriek. Dit geldt niet voor ons.” Echter, voorbeelden uit onder andere het bibliotheekwezen, de zorg, en distributie tonen dat kennis uit operations management en logistiek ook kan worden toegepast binnen dienstverlenende sectoren. Dienstverlenende sectoren kenmerken zich doordat de klant een grotere rol speelt binnen de processen en het uiteindelijke resultaat (de dienst) minder tastbaar is. Ook met deze eigenschappen blijkt het zeker mogelijk om dienstverlenende processen efficiënt en effectief te organiseren. Maar het lijkt erop dat het onderwijs het laatste bastion is om dit ook daadwerkelijk te kunnen toepassen.

Over de gastcolumnist

Dennis van Oeveren is consultant onderwijsinnovatie bij Breens Network / Educator. Hij kent het onderwijs van binnen en van buiten. Onder andere door ruim 20 jaar ervaring bij de Landstede Groep, waaronder als docent. Zijn motto is ‘It’s about asking the right questions’.