Stereotiepe zienswijzen voornaamste oorzaak van gering aantal vrouwen in de ICT

ICT heeft een sterk mannelijk imago, zeker in Nederland. In andere landen, zoals Spanje en Turkije, heeft ICT een minder genderstereotiepe lading. In sommige landen, zoals Maleisië, is ICT zelfs een typisch vrouwenberoep. Dat in Nederland ICT beschouwd wordt als iets wat meer bij jongens en mannen past dan bij meisjes en vrouwen, is cultureel bepaald.

De stereotiepe beelden over techniek en ICT hebben tot gevolg dat maar weinig meisjes kiezen voor een vervolgopleiding of beroep in die domeinen. Doordat er zo weinig vrouwelijke rolmodellen zijn, houdt deze segregatie op de arbeidsmarkt zichzelf in stand. Meisjes groeien op met het beeld dat techniek niets voor hen is. Dat wil zeggen, áls ze er al een beeld van hebben; vaak komt techniek niet eens als toekomstige optie bij hen op.

Zelfbeeld

Aan de capaciteiten van onze meisjes ligt het niet. Nederland scoort in internationaal vergelijkende onderzoeken hoog op wiskunde, ruimtelijk inzicht en analytische vaardigheden; zowel Nederlandse meisjes als Nederlandse jongens doen het goed. Maar uit onderzoek blijkt ook dat Nederlandse meisjes een laag zelfbeeld hebben op het gebied van de bètavakken. Ze denken al snel dat ze niet goed genoeg zijn en kiezen er dan niet voor.

Om hier verandering in te brengen organiseert VHTO buitenschoolse activiteiten voor jonge meisjes (10-15 jaar), zoals de DigiVita Code Events, het DigiVita Zomerkamp en de Smart City Challenges. Het feit dat meisjes zich hier massaal voor aanmelden, stemt hoopvol.

Mannencultuur

Alhoewel het aantal meisjes dat kiest voor een opleiding in ICT en techniek de laatste jaren stijgt, zijn we nog mijlenver verwijderd van een evenwichtige v/m-balans. De meisjes die wél kiezen voor een technisch profiel en een technische of ICT-opleiding, stappen – zodra ze gaan werken – relatief snel over naar een niet-technische functie. In het technische werkveld heerst een cultuur waar veel vrouwen zich moeilijker in thuis voelen.

Overheid, industrie en bedrijfsleven schreeuwen al jaren om meer technisch geschoolde professionals. Ze weten dat diversiteit leidt tot meer omzet en roepen vrouwen op om toch vooral een technische loopbaan te kiezen. Even hardnekkig blijven de machocultuur en stereotiepe zienswijzen van kracht. Vrouwen moeten zich meer bewijzen, komen vaker niet in beeld bij promoties en worden geconfronteerd met seksuele intimidatie. Ook ontbreekt het in de praktijk nogal eens aan gunstige secundaire arbeidsvoorwaarden. Op papier zijn parttime werk en flexibele uren vaak wel mogelijk, maar binnen veel bedrijven zijn fulltime werken en 24/7 stand-by staan de norm.

De cirkel doorbreken

Stereotyperingen en ingesleten rollenpatronen zijn niet eenvoudig te veranderen. Maar het kan wel! Natuurlijk moeten we meisjes blijven ondersteunen, enthousiasmeren en stimuleren om zich breed te oriënteren op een studie of loopbaan. Hierbij is de inzet van vrouwelijke rolmodellen een krachtig middel. VHTO organiseert al jarenlang de succesvolle speeddates, waarin meisjes in gesprek gaan met vrouwelijke technici. Het positieve effect hiervan is onmiskenbaar zichtbaar: meer meisjes kiezen voor techniek.

Zolang onze maatschappij techniek en mannen nog op één hoop gooit, is er voor technisch verstandige vrouwen nog het nodige missiewerk te verrichten. Zij doorbreken keer op keer de stereotypen en effenen zo het pad voor de volgende generatie technische meisjes. Dat vereist incasserings- en doorzettingsvermogen.

Er ligt ook een taak voor onderwijs en werkveld om vooroordelen uit de wereld te helpen. Denk niet bij voorbaat dat meisjes géén en jongens wél interesse in techniek hebben. Schep een veilig, inclusief leer- en werkklimaat, voor vrouwen én mannen. Bezie de wereld met een ‘open mind’ en laat je positief verrassen.

Miranda Valkenburg, VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek