Visueel beperkte leerlingen leren programmeren tijdens de Visio Codeweek

Is het mogelijk om leerlingen met een visuele beperking kennis te laten maken met programmeren en de toepassingen van robots? Nou en of. Visio onderwijs – bestaande uit zes speciaalonderwijsscholen voor visueel beperkte leerlingen – organiseerde onlangs een Codeweek voor haar leerlingen. Drie vragen aan initiatiefnemer Wendy Voorn. Ze is projectleider onderwijsinnovatie bij Koninklijke Visio – expertisecentrum voor blinde en slechtziende mensen waar Visio onderwijs deel van uitmaakt.

Wat houdt de Codeweek in?

“Tijdens de Codeweek bezochten we met een team van Visio-leerkrachten iedere dag een andere school en besteedden we aandacht aan coderen, programmeren en ‘computational thinking’. Zo lieten we leerlingen en docenten kennismaken met Micro:bit-computers, robots en programmeertalen. Om de leerlingen, maar vooral ook de leerkrachten te laten beseffen dat deze materie veel minder ver van ons afstaat dan we wellicht denken. Ondanks dat blinde en slechtziende leerlingen visueel beperkter zijn dan andere leerlingen, kunnen zij net zo goed creatief denken over het inzetten van digitale tools om een probleem op te lossen. De meeste oorspronkelijke lesvormen en opdrachten zijn alleen niet of beperkt toegankelijk voor onze leerlingen. Daarom zijn we bezig met een eigen leerlijn die is toegespitst op de mogelijkheden van onze leerlingen. Deze themaweek waarbij leren programmeren centraal staat, sloot daarbij aan.”

Hoe reageerden de leerlingen en de docenten?

“Alle leerlingen waren razend enthousiast, ongeacht hun leeftijd, hun leerniveau en hun achtergrond. Tijdens mijn introductiepraatje deed ik iedere dag opnieuw alsof ik me in mijn woorden verslikte. Dan kwam er een robotje me een hoestpastille aanbieden. Dat vonden de leerlingen helemaal te gek. We hebben onder andere leerlingen op school die een meervoudige beperking hebben. Voor hen spreekt het woord/concept ‘robot’ zo tot de verbeelding dat ze geen idee hebben wat ermee bedoeld wordt. Door het apparaatje aan te raken en te ervaren wat een robot kan, ging er een wereld voor ze open. Daarnaast is een aantal leerlingen bezig geweest om via de Micro:bit teksten te verzenden. Het duurde niet lang voor de liefdesverklaringen naar elkaar toe gezonden werden. Maar niet alleen de leerlingen reageerden positief. De leraren putten ook veel inspiratie uit de lessen. Een docent gaf aan niets van coderen af te weten en er zeker niets nieuws over te willen leren. Anderhalf uur later kwam diezelfde leerkracht bij me met de vraag: waar kan ik z’n bitje kopen?”

Wat is de impact van de Codeweek?

“Blinde en slechtziende leerlingen gebruiken toegankelijkheidssoftware om met hun computer om te kunnen gaan. Software en websites werken echter hierbij niet altijd even goed met brailleleesregels en schermlezers, omdat webdevelopers vaak niet stilstaan bij de techniek die nodig is om websites voor deze doelgroep gebruiksvriendelijk te maken. Door zelf met programmeren aan de slag te gaan, konden leerlingen goed analyseren wat wel en niet goed werkt bij de opbouw van een website. Daar zit ruimte voor ontwikkeling in, waarbij onze leerlingen uiteindelijk ingezet kunnen worden als ze gaan werken als testers of ontwikkelaars. Daarnaast krijgt de Codeweek zeker een gevolg. Er waren leraren die aangaven dat ze zo razend enthousiast zijn dat ze graag vervolgcursussen gaan volgen. Dat gaan we regelen. En de leerlingen zijn zelf ook geënthousiasmeerd om verder te experimenteren. Zo waren we in een klas in Haren. Een van de docenten was afwezig en gaat binnenkort trouwen. Als verrassing is de klas nu bezig om met een Micro:bit hartjes en een trouwboodschap te programmeren.”