Vraagtekens bij noodzaak flexibilisering onderwijs

Staan de enorme inspanningen die voor echt werkend flexibel onderwijs nodig zijn wel in redelijke verhouding tot de onbestemde vraag naar ultra-flexibele kenniswerkers? Mark Smit, docent, onderwijsvernieuwer, adviseur en onderzoeker in het hbo, vreest van niet. In een blog op zijn site Simpel Onderwijs legt hij uit waarom.

Veel hogescholen beloven studenten tegenwoordig dat ze hun studie kunnen vormgeven volgens hun eigen wensen, ambities en vermogens. Dat wordt mogelijk dankzij leeruitkomsten, programmatisch toetsen, uitwisselbare onderwijsblokken, professionele ontwikkelingscoaches en handige keuzehulpen. De flexibilisering van het onderwijs zou nodig zijn omdat de arbeidsmarkt zou vragen om uiterst wendbare professionals met een hoog ontwikkeld leervermogen zodat ze kunnen functioneren in toekomstige beroepen en zodat ze toekomstige uitdagingen aan kunnen gaan.

Onderwijssysteem complexer

Volgens Smit haalt de flexibilisering van het onderwijs veel overhoop:

• Onderwijseenheden moeten vergroot of verkleind.
• Competenties of leerdoelen moeten naar leeruitkomsten vertaald. Er moet generiek onderwijs worden gemaakt dat ook te volgen is voor studenten van andere opleidingen.
• Leer Management Systemen moeten op de schop.
• Toetsprogramma’s en examenreglementen moeten worden aangepast, zodat onderdelen in andere volgordes te volgen zijn.

Het gevolg, aldus Smit: het onderwijssysteem wordt complexer en het risico dreigt van onbeheersbaarheid en verdwaalkansen.

Tussenweg flexibilisering

Volgens Smit komt dat omdat veel flexibilseringsmaatregelen haaks staan op de kern van goed hbo-onderwijs: een samenhangende, zorgvuldig opgebouwde leer- en toetsomgeving, die is ontworpen vanuit heldere doelen die specifiek zijn voor elk beroep. Hij wil daarom een tussenweg tussen een dichtgetimmerd curriculum en de enorme keuze bij flexibilisering. Daarbij pleit hij voor:

• Ruimte geven in opdrachten (in onder meer adviesvaardigheid, oplossingsrichting en presentatievorm).
• Vereenvoudiging van toetscriteria (minder specifiek en niet exact voorschrijvend).

Verder wijst hij erop dat studenten al veel keuzes moeten maken: welke stage, welk afstudeeronderwerp, welke specialisatierichting, welke minorprogramma’s. Docenten moeten studenten daarbij een beetje de weg wijzen. Niet door studenten in alles keuzevrijheid te bieden, maar door studenten vanuit de docentexpertise kennis te laten maken met essentiële beroepstaken.

In redelijke verhouding?

Het brengt Smit tot twee vragen:

• Willen we studenten opleiden tot specialisten in het zellfsturend acteren in flexibele leerroutes, of is het opleiden in slechts vier jaar tot een beginnend beroepsbeoefenaar – met alle keuzes die daar al bij horen – al complex genoeg?
• Staan de enorme inspanningen die voor écht werkend flexibel onderwijs nodig zijn, in redelijke verhouding tot de onbestemde vraag naar ultra-flexibele ‘kenniswerkers’?

Op de laatste vraag is zijn antwoord duidelijk: ze staan niet in redelijke verhouding.

Bron: Simpel Onderwijs