Wat is nodig voor AI in het onderwijs?

In het onderwijs zijn op het gebied van Artificial Intelligence drie zaken nodig: leren over AI, meer regie pakken en meedoen en doordacht automatiseren met AI. Dat stelt Eva Leurink, adviseur Technologische Innovatie bij Kennisnet.

Volgens Leurink raakt AI alle lagen in de school:

• Bevoegd gezag: Data-analyse voor besluitvorming
• Schoolleiding: Effectiviteit van lesmethoden
• Onderwijs: Gepersonaliseerd onderwijs
• Onderwijsondersteuning: Automatisering aanmeldproces
• Leerlingbegeleiding en zorg: Sociaal-emotionele ondersteuning
• Bedrijfsvoering: Automatisering personeelswerving

Leurink kijkt vervolgens wat dit betekent voor Leren met AI, Doceren met AI en Organiseren met AI.

Leren met AI

De verdere ontwikkeling van AI betekent dat AI we steeds meer gaan leren met ondersteuning van AI. Daarbij gaat het om:

• Eenvoudige denkvaardigheden: AI beperkte zich tot nu toe tot vaardigheden als onthouden, begrijpen en toepassen, bijvoorbeeld in adaptieve leermiddelen. Denk aan het automatiseren van werkwoordspelling of rekenen.
• Complexe denkvaardigheden: AI begeeft zich nu voorzichtig op het terrein van complexe denkvaardigheden, zoals analyseren, reflecteren, evalueren en toepassen in nieuwe situaties.
• Sociaal-emotionele vaardigheden: Door generatieve AI te combineren met nieuwere interfaces zoals de chatbot kan AI in potentie leerlingen ondersteunen bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zeker ook in het speciaal onderwijs.

Doceren met AI

AI kan bij verschillende taken een rol gaan spelen:

• Adaptieve onderwijsstrategieën
• Klassenmanagement
• Lesvoorbereiding
• Beoordeling
• Professionalisering

Als AI taken van de leraar overneemt, blijven er belangrijke taken voor de leraar over:

• Het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden
• De leerling begeleiden in zijn leerproces waar nodig
• Het organiseren van authentieke, contextrijke leerervaringen

Organiseren met AI

AI gaan we in de school steeds vaker terugzien bij bedrijfsvoering, management- en organisatieprocessen.

• Besluitvorming: met data-analyses worden trends zichtbaar waarmee het bevoegd gezag bijvoorbeeld kan besluiten een opleiding op te heffen. Data-analyse kan de schoolleiding ook helpen om de effectiviteit van lesmethoden te toetsen.
• AI kan voorspellingen doen over schooluitval bij leerlingen, factoren identificeren die een rol spelen bij prestaties en helpen bij het kiezen van bepaalde vakken of profielen.
• Beheerplatforms: AI maakt bepaalde geroutineerde taken efficiënter zoals het plannen van cursussen of het verwerken van bepaalde persoonsgegevens.
• Managementinformatie: allerlei ‘slimme’ tools die stuur- en verantwoorddata verzamelen, analyseren, trends in kaart brengen, voorspellen, en zelfs automatisch de teksten genereren bij de grafiekjes, voor de bestuurstafel.
• Organisatieprocessen kunnen worden geautomatiseerd. Bijvoorbeeld automatisch aanmelden voor opleidingen of cursussen, automatische antwoorden genereren via een chatbot op veelgestelde vragen en het automatisch werven van personeel.

Wat is nodig in het onderwijs op het gebied van AI?

In het onderwijs zijn er volgens Leurink drie zaken nodig: leren over AI, meer regie pakken en meedoen en doordacht automatiseren met AI.

1. Leren over AI

Het onderwijs moet AI-wijsheid krijgen en antwoord geven op de vragen wat is het, wat kan het wel en niet, hoe zet ik het verantwoord in en hoe verhoud ik me tot deze technologie?

Het toepassen van generatieve AI maakt naast digitale geletterdheid ook algemene vaardigheden belangrijker:

• De content die generatieve AI maakt klopt niet altijd. Er is dus ook altijd nog basiskennis en vakspecifieke kennis nodig om de onwaarheden eruit te filteren.
• De interactie met generatieve AI vraagt om goede taalvaardigheden. Vooralsnog is die interactie gebaseerd op geschreven of gesproken taal; een gebruiker moet zich goed kunnen uitdrukken om een relevante en werkbare opdracht te geven aan AI.
• AI neemt het maken van standaard, tijdrovende content uit handen. Dit kan worden geautomatiseerd. Wie daarnaast iets nieuws en echt origineels wil creëren, heeft hiervoor creatieve vaardigheden nodig, zoals verbeeldingskracht en vakmanschap. Alleen op die manier kunnen we authentieke, door mensen gemaakte content maken.

2. Meer regie pakken en meedoen

Er is een beweging nodig van reactief naar proactief. De technologie, en dan met name de generatieve AI (zoals ChatGPT), heeft veel onderwijsprofessionals totaal verrast en stelde de sector voor allerlei vragen waar een antwoord op moest komen. Daarom moet scholen meer regie en handelingsperspectief geboden worden door hen beter voor te bereiden op dergelijke ontwikkelingen.

3. Doordacht automatiseren met AI

Wie een complexe taak zoals onderwijzen automatiseert, zal goed moeten overwegen welke deeltaken AI overneemt en welke deeltaken de leraar uitvoert. Misschien vallen onbedoeld deeltaken tussen wal en schip.

Leurink constateert dat het inpassen van AI in het onderwijsontwerp nog in de kinderschoenen staat. Toch is een doordachte inzet van AI zowel op korte als op langere termijn nodig.

Bron: Kennisnet