Hoe stem je voor beter onderwijs bij de gemeenteraadsverkiezingen?

Voor stemhulp bij de landelijke verkiezingen kun je terecht op een site als www.kieskompas.nl. Voor betrokkenen bij het onderwijs was er bij de landelijke verkiezingen in 2021 zelfs een Onderwijskieskompas met alleen stellingen over het onderwijs. Maar, hoe zit het bij de gemeenteraadsverkiezingen? Ook daar kun je volgens Jeroen van Lindert, projectmanager en onderzoeker bij Kieskompas, je stem uit laten gaan naar het onderwijs. “Staar je niet blind op je keuze in de landelijke politiek om binnen je gemeente pro-onderwijs te stemmen”, adviseert Van Lindert.

Voor de landelijke verkiezingen in 2021 ontwikkelde Kieskompas een speciale stemhulp in samenwerking met de Stichting van het Onderwijs. Die bestaat uit de PO-raad, VO-raad, MBO Raad, VSNU en andere landelijke onderwijsorganisaties. Het ontwikkelen van dit speciale onderwijskieskompas begon met het bepalen van stellingen. In een aantal overleggen met alle deelnemende organisaties kwamen ze tot zo’n dertig stellingen.

Onderscheid tussen partijen boven water

Van Lindert: “Belangrijk is dat het stellingen zijn waarover de partijen verschillen van mening en die heel specifiek geformuleerd zijn. Vervolgens benaderen we een bron van iedere partij om de antwoorden te achterhalen. Een partij moet wel kunnen bewijzen dat het geld besteedt aan een thema. Zo zegt in eerste instantie bijna iedere partij dat zij voorstander is van een stelling als ‘de klassen moeten kleiner worden’. Maar het telt pas als er in het partijprogramma staat dat ze er budget voor vrijmaken of het concreet maken. Bijvoorbeeld de SP geeft aan dat er maximaal 23 kinderen in een klas mogen zitten, terwijl andere partijen gematigder zijn of hier niks over zeggen. Het uitzoeken van de partijprogramma’s is monnikenwerk. Maar zo krijg je het onderscheid tussen partijen boven water.”

“Een partij moet wel kunnen bewijzen dat het geld besteedt aan een thema”

Het doel is te komen tot zo’n 30 stellingen die een weergave zijn van de belangrijkste onderwerpen die spelen in alle sectoren van het onderwijs. Onderwerpen die dan terugkomen zijn: salarissen van leraren, kleinere klassen, of investeringen in het onderwijs gefinancierd mogen worden door een belastingverhoging, gratis lerarenopleiding, hogere salarissen voor leraren van kwetsbare kinderen, het persoonlijk ontwikkelbudget en onderwerpen als bijlessen of kinderopvang. Specifiek voor het universitair onderwijs was een onderwerp in welke taal colleges worden gegeven.

Gemeentelijke politiek specifieke onderwijsthema’s

Voor 35 gemeentes in Nederland heeft Kieskompas een gemeentelijk Kieskompas samengesteld. Bij een aantal gemeentes komen daar ook onderwerpen naar voren die betrekking hebben op het onderwijs. Waar onderwijs vooral een thema is op nationaal niveau, kent ook de gemeentelijke politiek specifieke onderwijsthema’s. Dan kan het gaan om het recht op bijles, de eigen bijdrage voor ouders, een integraal kindcentrum (IKC) of over onderwijshuisvesting.

Volg Breens.nl op LinkedIn of meld je aan voor de wekelijkse nieuwsbrief.

In de grotere steden gaat het bijvoorbeeld vaker over de eigen (vrijwillige) bijdrage, de manier waarop wordt bepaald naar welke school een kind gaat of huisvesting voor leraren. In een klein dorp gaat het eerder erover of een basisschool behouden moet blijven voor het dorp, of een gemeente een middelbare school moet krijgen of zelfs een mbo-opleiding en of er een IKC moet komen.

Lokaal betrokken bij het onderwijs

Wie bij het invullen van het onderwijskieskompas op een bepaalde partij uitkwam, hoeft niet op gemeentelijk niveau ook voor die partij te kiezen om de meeste aandacht aan het onderwijs te geven. Van Lindert: “Mijn advies is staar je niet blind op de landelijke politiek om pro-onderwijs te stemmen binnen je gemeente. Partijen verschillen lokaal ook van elkaar; het ene CDA is het andere niet. Niet elke CDA in elke gemeente beantwoordt een stelling op dezelfde manier. Bovendien hoeft het landelijk standpunt niet een-op-een in de gemeentelijke politiek terug te komen.”

“Kijk bij iedere gemeente ook vooral naar het lokale verkiezingsprogramma. Ieder gemeentelijk Kieskompas heeft wel een uitschieter. In de regel kun je Groen Links bestempelen als progressief en de SGP als conservatief. Maar in een bepaalde gemeente kan de SGP voor bepaalde onderwerpen een heel progressief standpunt innemen. Staar je dus niet blind op hoe de landelijke verhoudingen liggen. Op gemeentelijk niveau is bovendien niet alleen waar de partij voor staat, maar ook de lijsttrekker zelf belangrijk. Wie gaat er de raad in? Kijk daarom ook naar een lokale partij die niet in de landelijke politiek zit, maar juist lokaal erg betrokken is bij het onderwijs. Dan kom je soms tot de beste keuze voor het onderwijs!”

Vind het Kieskompas van jouw gemeente op: https://www.kieskompas.nl/nl/